sobie swoje znakomite okulary? Doskonale! Czy byłby pan uprzejmy zajrzeć do mnie na chwilkę? Po chwili do gabinetu wszedł szczupły człowieczek ubrany w coś podobnego do średniowiecznej opończy, w wielkim berecie i z płócienną torbą, w której coś postukiwało. – Co pan tam ma? – spytał z ciekawością doktor, wskazując na torbę. – Okazy – odpowiedział dziwny osobnik, przyglądając się Berdyczowskiemu. – Minerały. Z wybrzeża. Analiza emanacyjna. Tłumaczyłem. Ale pan głuchy. Kto to? Dlaczego o tamtym? – A proszę, może przedstawię... Pan Berdyczowski, stróż prawa. Przybył, żeby zbadać nasze tajemnicze przygody. Pan Lampe, genialny fizyk, a zarazem mój stały gość. – Rozumiem. – Podprokurator zerknął spod oka na Korowina, a do „fizyka” powiedział ostrożnie: – Mmm, tak, bardzo mi miło. Życzę zdrowia. – Stróż?! Zbadać?! – zawołał wariat, nie odpowiadając na powitanie. – Ale to... Tak, tak! Dawno! Dawno! Nawet na oko nie taki jak tamten! Ja zaraz, zaraz... Ach, gdzie one? Gdzie? Tak się zdenerwował, że Berdyczowskiemu zrobiło się nieswojo – czy ten się na niego nie rzuci? Ale doktor mrugnął do niego uspokajająco. – Szuka pan swoich niezwykłych okularów? O, są tutaj, w kieszeni na piersi. Właśnie chciałem poprosić pana o przeprowadzenie chromospektrografii naszego gościa. – Co, co? – jeszcze bardziej zaniepokoił się podprokurator. – Chromo... – Chromospektrografia. To jeden z wynalazków pana Sergiusza. Odkrył, że każdego człowieka otacza pewna niewidoczna dla oka emanacja. O barwie tego promieniowania decyduje stan organów wewnętrznych, rozwój umysłowy, a nawet cechy moralne danego osobnika – z jak najpoważniejszą miną zaczął objaśniać Korowin. – Okulary pana Lampego zdolne są uczynić tę przezroczystą aureolę widzialną. I trzeba przyznać, że emanacyjna diagnoza Sergiusza Nikołajewicza w tym, co się tyczy zdrowia fizycznego, nierzadko okazuje się trafna. Tymczasem człowieczek już włożył ogromne okulary z fioletowymi szkłami i nastawił je na Berdyczowskiego. – Dobrze – wymamrotał dziwny człowieczek. – Doskonale... Nie to co tamten... Malinowego w ogóle nie ma... Żółtozielone podświetlenie – ajajaj... Ale nic, za to pomarańczowe jest... Głowa... Tak... Serce... A wie pan, że ma niezdrową wątrobę? – spytał nagle zupełnie normalnym głosem i Matwiej Bencjonowicz wzdrygnął się, jako że ostatnimi czasy rzeczywiście kłuło go z lekka w prawym boku, zwłaszcza po kolacji. Ściągnąwszy z nosa swoje idiotyczne okulary, szaleniec chwycił śledczego za rękę i zaterkotał: – Porozmawiać! Koniecznie! W cztery oczy! Dawno czekam, dawno! Błękitnego dużo! Znaczy, potrafi zrozumieć! Zaraz! Do mnie, do mnie! O, nareszcie! Pociągnął Berdyczowskiego za sobą, i to tak zdecydowanie, że przestraszony urzędnik ledwie mu się wydarł. – Spokojnie, panie Sergiuszu, spokojnie – przyszedł z pomocą doktor. – Teraz my z panem Matwiejem porozmawiamy, a potem ja go wyślę do pańskiej pracowni. Proszę tam iść i zaczekać. Kiedy mamroczący i wymachujący rękoma pacjent zniknął za drzwiami, Donat Sawwicz zrobił straszne oczy i wyszeptał: – Ma pan nie więcej niż pięć minut, żeby opuścić teren lecznicy. Inaczej Lampe wróci i już tak łatwo się pan od niego nie odczepi. Rada była dobra i Berdyczowski uznał za roztropne skorzystać z niej, tym bardziej że dalsze przebywanie w klinice wydawało się zbędne. * * * Matwiej Bencjonowicz kroczył po żółtej ceglanej drodze, wijącej się między płaskimi zalesionymi wzgórzami – zapewne tej samej, którą tydzień wcześniej szedł od doktora nieszczęsny Lagrange. Co się działo w duszy skazanego już policmajstra? Czy wiedział, że dożywa ostatniego dnia na tym Bożym świecie? O czym myślał, patrząc w dół na miasto, monaster, jezioro? W gruncie rzeczy bieg myśli nieboszczyka dawał się odtworzyć bez wielkiego trudu.